Dermacentor Reticulatus (8-9-2004)

Op 8 september 2004 ontdekte ik in een zomerhuisje in Sintmaartenszee (nabij Petten) een voor mij vreemde teek op de bank. Ik bekeek hem uitvoerig en in plaats van hem direkt te doden, maakte ik een paar foto's van hem en stopte hem vervolgens in een doorzichtig plastic potje met piepkleine luchtgaatjes. Daarna schreef ik een mail naar mijn dierenarts met de vraag of deze teek hem bekend voorkwam. Dit was niet het geval en zo begon onze zoektocht naar het antwoord. Wat is dit voor een teek?

Het antwoord kwam uiteindelijk van de afdeling Parasitologie en Tropische Diergeneeskunde van de Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht. Het bleek om de Dermacentor Reticulatus teek te gaan die als vector voor o.a. de Babesia Canis parasiet fungeert. In het voorjaar waren er een aantal sterfgevallen door Babesiosis bij honden in de omgeving van Den Haag, Arnhem en Bemmel geweest. Naar aanleiding daarvan was er op internet nogal wat paniek gezaaid over de tekensoort Dermacentor Reticulatus die normaal gesproken niet in Nederland voorkomt. Waarschijnlijk worden deze teken door vakantiegangers het land in gebracht. En nu hadden wij er dus eentje gevonden in de kop van Noord Holland, waar enorm veel Duitsers een vakantiehuisje hebben...
De teek komt algemeen voor in de tropen, subtropen, en rond de Middellandse Zee, maar tegenwoordig ook in Duitsland, Zuid België en zelfs tot in Zuid Engeland. Vooral in sommige gebieden van Frankrijk komt de ziekte veel voor.

De Dermacentor is een teek die o.a. de ziekte Babesiosis (Piroplasmosis) kan overbrengen. De ziekte wordt veroorzaakt door eencellige (protozoaire) bloedparasieten Babesia Canis genaamd. Deze parasieten vernielen de rode bloedlichaampjes, waardoor de rode kleur in de bloedbaan komt en via de nieren wordt uitgescheiden, met als gevolg rode urine. Gelukkig zijn niet alle Dermacentor teken besmet met Babesia Canis, maar het exacte percentage is mij helaas niet bekend.

Over het algemeen draagt een besmette teek zijn ziektekiemen pas over wanneer hij minstens 24 uur vast zit. De belangrijkste stap in de preventie van Babesiosis is dus een goede tekenbestrijding. Er wordt daarom geadviseerd uw hond te beschermen met een goede tekenband (Preventic-B® of Scalibor®), spray of pipet (Frontline®) met inachtneming van de werkingsduur en tijdige verversing/herhaling. Helaas geven deze middelen geen 100% bescherming en een goede dagelijkse controle (aftasting) of zelfs liefst na iedere wandeling is zeker aan te raden.

Mocht u onverhoopt toch een teek op uw hond aantreffen, gebruik dan een goede tekentang/pincet/haakje om de teek te verwijderen (persoonlijk ben ik erg tevreden over de O'tom® tekenhaak). Daarbij mag u de teek nooit in het lijf knijpen, want dan kan hij de ziektekiemen in de bloedbaan van uw hond spuiten. Dat geldt ook voor het gebruik van alcohol, aceton, ether, boter, olie, brandende sigaretten etc. Pas NA verwijdering van de teek de huid goed ontsmetten met jodium of alcohol 70%. Indien u vermoed dat het hier om de Dermacentor teek gaat, de teek inleveren bij uw dierenarts of de Universiteit van Utrecht voor verder onderzoek. En houdt uw hond goed in de gaten!

De incubatietijd varieert van 1 tot soms wel 3 weken na de tekenbeet. In het acute stadium kunnen de volgende (nogal vage) symptomen worden waargenomen: lusteloosheid (apathie), hoge koorts, geen eetlust (anorexie), eventueel braken, snelle pols en ademhaling. En later bleke slijmvliezen, geelzucht en natuurlijk de rood gekleurde urine.

Gelukkig geeft behandeling in een vroeg stadium een goede kans op volledige genezing. Die honden blijven dan waarschijnlijk echter wel drager van de ziekte. Van de honden die niet op tijd worden behandeld zal een aanzienlijk percentage overlijden. Een geruststellende gedachte is dat de bloedparasiet Babesia Canis niet besmettelijk is voor mensen en andere dieren. Dit geldt overigens niet voor de ziekte Borreliose (ziekte van Lyme) die ook door teken (Ixodes Ricinus) kan worden overgedragen op zowel honden als mensen... Het is dus uitermate belangrijk dat u alle teken direkt verwijdert en doodt. Niet door de wc spoelen, daar teken dat over het algemeen overleven!

UPDATE - Maart 2006 !

Dermacentor Reticulatus (3-3-2006)

Op vrijdag 3 maart 2006 was het weer zo ver. Ik vond een teek in Corky's mand in Sintmaartenszee. Waarschijnlijk was die teek daar een week eerder na onze wandeling door de duinen terechtgekomen, want toen ik hem vrijdag vond had Corky nog niet in zijn mandje gelegen. Gelukkig maar, want het betreft wederom de Dermacentor Reticulatus teek en ditmaal was het een erg actief vrouwtje. Natuurlijk hebben we ook deze teek weer ingeleverd bij de Universiteit van Utrecht. 

Volgens een medewerkster van de universiteit wordt momenteel een grootschalig onderzoek verricht naar deze teek in Nederland. Momenteel is zeker dat zich een kolonie heeft gevestigd op de grens van Zeeland en Brabant. Er zijn daar meer dan 1000 Dermacentor teken gevangen en van de 300 die tot nu toe zijn onderzocht was geen enkele besmet met de parasiet. Dat is een hele opluchting, maar volgens de medewerkster is het niet de vraag of Babesiosis ook in Nederland een probleem gaat vormen, maar wanneer. Een Duitse professor die deze teek in Duitsland onderzoekt vertelde mij dat momenteel zo'n 12% van de Duitse Dermacentor teken besmet is. Ik ben er bijna zeker van dat de Dermacentor teken die wij in Szee gevonden hebben afkomstig zijn uit Duitsland en dus bestaat de kans dat Babesiosis ook in Nederland de kop opsteekt.
Later die maand ben ik rond Szee teken gaan monsteren om te kijken of de teek ook daar een nieuwe inheemse kolonie heeft gevormd. Helaas bleek onze vrees gegrond en staat ook Szee nu op de kaart als Dermacentor kolonie. 

Download hier het rapport van de tickbusters van de universiteit van Utrecht.

Dermacentor Reticulatus (3-3-2006)